Εκτός όμως από τον κόκκινο ρυγχωτό, έκαναν την εμφάνισή τους στην Ευρώπη κι άλλοι σοβαροί εχθροί των φοινικοειδών Η πεταλούδα paysandisia archon Το κολεόπτερο pseudophilus testaceus Το κολεόπτερο diocalandra frumenti

Damage caused by Paysandisia archon (Courtesy: Prof. F. Porcelli)

Ο Σύλλογος Γεωπόνων Νομού Λακωνίας, καλεί όλους τους θεσμικούς φορείς, τους φυτωριούχους, τους επαγγελματίες (γεωπόνους, κηποτέχνες κλπ), αλλά και τους πολίτες που έχουν φοίνικες στην αυλή τους να βρίσκονται σε επιφυλακή, προκειμένου να περιορίσουμε τις απώλειες από το επιβλαβές λεπιδόπτερο Paysandisia archon που εμφανίστηκε στο νομό Λακωνίας στην περιοχή της Μονεμβασιάς.

Πρόκειται για μια μεγάλη πανέμορφη πεταλούδα (δεν είναι τυχαία η ονομασία «άρχοντας»), με έντονα χρώματα, καφέ - πορτοκαλί και άνοιγμα φτερών από 9 έως 11 εκατοστά.

Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα των προσβεβλημένων φοινίκων είναι οπές (τρύπες) στους κορμούς, φαγώματα στα νεαρά φύλλα και γενικά ανώμαλη – μη κανονική ανάπτυξη του φυτού. Οι φοίνικες που προσβάλλονται (εφόσον πιστοποιηθεί ότι πρόκειται για το συγκεκριμένο λεπιδόπτερο) θα πρέπει να κοπούν και να καούν παρουσία των γεωπόνων – φυτοϋγειονομικών ελεγκτών –της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης της Ν.Α. Λακωνίας.

Επισημαίνεται ότι, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα με τη δέουσα προσοχή, διότι η αντιμετώπιση του, θα γίνει πολύ δυσκολότερη εάν το λεπιδόπτερο επεκταθεί σε πολλά σημεία εντός του νομού.

Θα πρέπει όλοι να αναλογιστούν το μέγεθος της καταστροφής, εάν προσβληθούν οι Φοίνικες της Λεωφόρου Παλαιολόγου ή του πάρκου του Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης, οι Φοίνικες της παραλίας στο Γύθειο ή απλά οι μεγάλοι φοίνικες που συντροφεύουν εδώ και χρόνια τόσα μνημεία και νεοκλασικά σε ολόκληρη την Λακωνία.

Ο Σύλλογος Γεωπόνων Νομού Λακωνίας παρακαλεί, σε περίπτωση που κάποιος δει σε φοίνικες συμπτώματα, που μοιάζουν με τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της προσβολής από το λεπιδόπτερο να επικοινωνήσει με τη Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης στο τηλ. 27310 93800 (εσωτ. 1107) ή να καλέσει το Σύλλογο Γεωπόνων στο τηλ. 6942 012656. 

ant1south.gr 

Το «Paysandisia archon» (Lepidoptera: Castniidae) είναι πεταλούδα με έντονα χρώματα και άνοιγμα πτερύγων 9-11cm. Η προνύμφη έχει χρώμα λευκό μήκους 7 cm, ενώ η νύμφη έχει ωχροκίτρινο χρώμα και φθάνει μέχρι τα 9cm.

www.lakonikos.gr

ΤΟ ΒΑΪ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΣΚΑΘΑΡΙ

Του Νίκου Θυμάκη *
Δεν έφταναν τα γήπεδα γκολφ και οι τεράστιες τουριστικές εγκαταστάσεις. Η ανεξέλεγκτη εισαγωγή φοινίκων, κυρίως για τις ανάγκες του περίφημου «πράσινου της Ολυμπιάδας» έφεραν και στη χώρα μας τον μεγαλύτερο εχθρό τους, που απειλεί να εξαφανίσει και τον μοναδικό κρητικό φοίνικα.
Μια επιδρομή που συνέβαινε εδώ και καιρό, και η οποία προέρχεται προφανώς από τα αμφιβόλου προελεύσεως και ποιότητος φοινικοειδή που εισάγονταν κατά την περίοδο εκτέλεσης των ολυμπιακών έργων στη χώρα μας, αρχίζει να επισημαίνεται το Νοέμβριο του 2005. Τότε, ο γεωπόνος Δημήτριος Οικονόμου εντόπισε το πρώτο άγνωστο «σκαθάρι» στον φοίνικα του κήπου του, στη Χερσόνησο Ηρακλείου. Ο προσδιορισμός του κόκκινου ρυγχωτού κάνθαρου των φοινικοειδών (rhynchophorus ferrugineus) στη χώρα μας έγινε από τον γράφοντα σε συνεργασία με τον εντομολόγο του Μπενάκειου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου και γραμματέα της Ελληνικής Εντομολογικής Εταιρείας δρα Δημήτριο Κοντοδήμα.
Το πρόβλημα πλέον έχει πάρει πανελλαδικές διαστάσεις. Αποτελεί απειλή τόσο για τα φοινικοειδή των κήπων μας, όσο και γι' αυτά που παράγονται στις φυτωριακές μονάδες της χώρας μας. Το πιο σημαντικό απ' όλα είναι ότι από το έντομο κινδυνεύει το μοναδικής ομορφιάς και ενταγμένο στο δίκτυο NATURA 2000 φοινικόδασος στο Βάι, στο οποίο βρίσκεται ο τελευταίος σημαντικός πληθυσμός του ενδημικού κρητικού φοίνικα ή φοίνικα του Θεόφραστου (phoenix Theophrastii greuter - Cretan date palm).
Ο Ασιάτης εχθρός των φοινικοειδών
Ο κόκκινος ρυγχοφόρος κάνθαρος κατάγεται από την Κεντρική Ασία και θεωρείται σήμερα ο σημαντικότερος εχθρός των φοινικοειδών. Από τα είδη που υπάρχουν στη μεσογειακή λεκάνη, αυτά που πλήττονται περισσότερο είναι phoenix dactylifera (xουρμαδιά) και κυρίως o phoenix canariensis (κανάριος φοίνικας).
Επειτα από πειράματα που έγιναν στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο διαπιστώθηκε ότι καταστρέφει και τον ιθαγενή φοίνικα του Θεόφραστου (phoenix Theophrastii).
Η προσβολή γίνεται από τη λάρβα (κάμπια)που έχει χρώμα λευκό-κρεμ με καφετιά κεφαλή. Τα ακμαία, που έχουν χρώμα βαθύ πορτοκαλί με μαύρα «σχέδια», εμφανίζονται τη θερμή περίοδο. Είναι ενεργά όλη την ημέρα. Ο βιολογικός κύκλος του ρυγχοφόρου διαρκεί 3 - 4 μήνες και στην Ελλάδα έχουν παρατηρηθεί πτήσεις ακμαίων από τον Μάρτιο έως τον Δεκέμβριο.
Μέσα στο 2006, ο ρυγχοφόρος εντοπίσθηκε σε πολλά μέρη, όπως στην Κρήτη, στη Ρόδο, στην Αττική (Ωρωπός, Eλληνικό) αλλά είναι πολύ πιθανόν να υπάρχουν προσβεβλημένοι φοίνικες και σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Oι ζημιές που έχει προξενήσει προκαλούν ανησυχία τόσο σε παραγωγούς και εισαγωγείς όσο και σε ιδιώτες (κυρίως επιχειρηματίες με ξενοδοχειακές μονάδες όπου έχουν φυτευθεί πολλά φοινικοειδή). Μέσα στο 2006 εντοπίστηκε και στην Κύπρο.
Τον ακούμε με μικρόφωνο
Είναι πολύ δύσκολο να εντοπισθεί ο ρυγχοφόρος. Σε άλλες χώρες με τη βοήθεια μαγνητοφώνου και ακουστικών και εντοπίζοντας τον ήχο που κάνει η λάρβα μέσα στον κορμό, καταλαβαίνουν την προσβολή. Στο εξωτερικό, οι επιστήμονες διεξάγουν έρευνες για την καταπολέμηση του ρυγχοφόρου κυρίως με εντομοπαθογόνους μικροοργανισμούς (νηματώδεις, μύκητες και ιούς ως βιολογικούς εχθρούς). Η έρευνα και η αξιοποίηση αυτών των στοιχείων είναι ακόμη στην αρχή στην Ελλάδα.
Γενικά, για την πρόληψη και την καταστολή του προβλήματος πρέπει να γίνεται:
•   Αυστηρή τήρηση των κανόνων φυτοϋγειονομικού ελέγχου, δηλαδή απαγόρευση εισαγωγής / μετακίνησης φοινικοειδών από περιοχές που έχουν προσβληθεί.
•   Αμεση απομάκρυνση του φυτού, κάψιμο και θάψιμο σε περίπτωση εμφάνισης της προσβολής.
•   Τοποθέτηση κατάλληλα διατεταγμένου δικτύου παγίδων για την παρακολούθηση των πληθυσμών και τον περιορισμό της εξάπλωσης της προσβολής.
Ψεκάζοντας χημικά στην ήδη επιβαρυμένη Κρήτη
Το τελευταίο διάστημα έχει καταγγελθεί από πολλούς γεωτεχνικούς ότι γίνεται χρήση στα φοινικοειδή σε μεγάλες ποσότητες συγκεκριμένου χημικού σκευάσματος το οποίο χρησιμοποιείται για τον φυλλοκνίστη των εσπεριδοειδών στην Κρήτη. Σωστό θα ήταν, χωρίς πανικό, να περιμένει κανείς τις αποφάσεις του επίσημου κράτους και των ερευνητών. Τα φοινικοειδή δεν σώζονται εάν έχει εμφανιστεί ο ρυγχοφόρος και πρέπει να προτιμάται η χρήση παγίδων. Η ατμόσφαιρα και ο υδροφόρος ορίζοντας είναι ήδη αρκετά επιβαρυμένοι με χημικά, ιδιαίτερα στην Κρήτη.
Ισως όλοι αυτοί οι «νεοφερμένοι» εχθροί και η δυσκολία αντιμετώπισής τους θα πρέπει να μας κάνουν να αναθεωρήσουμε την πολιτική που επιτρέπει να φέρνουμε μη ενδημικές καλλιέργειες που «φαίνεται» ότι μπορεί να ευδοκιμήσουν, αφού αυτές αποτελούν «κερκόπορτα» για εχθρούς που ελέγχονται δύσκολα και δαπανηρά και το κυριότερο με συνέπειες στο φυσικό περιβάλλον.
Τι έχει γίνει μέχρι σήμερα
Τόσο η Ελληνική Εταιρεία Φοινικοειδών όσο και το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, από την αρχή του 2006, δραστηριοποίησαν τις υπηρεσίες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Δ/νση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής, Π.Κ.Π.Φ. και Π.Ε. Ηρακλείου Κρήτης κ.λπ.) καθώς και τους δήμους της Κρήτης που αντιμετώπιζαν πρόβλημα (νομοί Ηρακλείου και Λασιθίου). Δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στο πρόβλημα που πιθανόν να αντιμετωπίσει ο τελευταίος πληθυσμός του φοίνικα του Θεόφραστου (phoenix Τheophrastii) κυρίως στο Βάι αλλά και σε άλλα σημεία της Κρήτης (Πρέβελη, Μάρτσαλο κ.λπ.). Ο Δήμος Ιτάνου, μάλιστα, στον οποίο βρίσκεται το Βάι, πραγματοποίησε τον Απρίλιο του 2006 ημερίδα για την πρόληψη.
Λίγες ημέρες πριν από αυτήν, ο ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Ιωάννης Γκλαβάκης, γεωπόνος - φυτωριούχος, είχε θέσει ερώτημα προς την αρμόδια Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με θέμα «Διαφύλαξη της υγιεινής των κοινοτικών φοινικοειδών από προσβεβλημένα εισαγόμενα δένδρα». Ο αρμόδιος σε θέματα Υγιεινής επίτροπος της Ε.Ε. κ. Κυπριανού, αφού εξήγησε την υπάρχουσα κατάσταση, κατέληξε ότι υπήρχε θέμα αναθεώρησης του υπάρχοντος φυτοϋγειονομικού καθεστώτος. Τελικά στις 26/4/2007 από το υπουργείο εκδόθηκαν «Μέτρα επείγοντος χαρακτήρα για την προστασία εισόδου και διάδοσης στην Κοινότητα του επιβλαβούς οργανισμού rhynchophorus ferrugineus, σε εφαρμογή σχετικής απόφασης της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

www.kathimerini.gr

Δύο άρθρα στην Καθημερινή επισημαίνουν το πρόβλημα με το κόκκινο σκαθάρι που εισέβαλε στη χώρα μας με την ανεξέλεγκτη εισαγωγή διακοσμητικών φοινίκων και το οποίο απειλεί σοβαρά τους ενδημικούς φοίνικες της Κρήτης. Ο γεωπόνος Νίκος Θυμάκης αναφέρεται στον κίνδυνο που αντιμετωπίζει το φοινικόδασος του Βαγιού και ο εντομολόγος Δημήτριος Κοντοδήβας λαμβάνοντας υπόψη και άλλα παρόμοια προβλήματα προτείνει με τη σειρά του κάποια μέτρα που μπορούν να ληφθούν.

Σύμφωνα με το άρθρο του Νίκου Θυμάκη με τίτλο «Το Βάι κινδυνεύει και από το κόκκινο σκαθάρι», δεν έφταναν τα γήπεδα γκολφ και οι τεράστιες τουριστικές εγκαταστάσεις, η ανεξέλεγκτη εισαγωγή φοινίκων, κυρίως για τις ανάγκες του περίφημου «πράσινου της Ολυμπιάδας» έφεραν και στη χώρα μας τον μεγαλύτερο εχθρό τους, που απειλεί να εξαφανίσει και τον μοναδικό κρητικό φοίνικα.

Μια επιδρομή που συνέβαινε εδώ και καιρό, και η οποία προέρχεται προφανώς από τα αμφιβόλου προελεύσεως και ποιότητος φοινικοειδή που εισάγονταν κατά την περίοδο εκτέλεσης των ολυμπιακών έργων στη χώρα μας, αρχίζει να επισημαίνεται το Νοέμβριο του 2005. Τότε, ο γεωπόνος Δημήτριος Οικονόμου εντόπισε το πρώτο άγνωστο «σκαθάρι» στον φοίνικα του κήπου του, στη Χερσόνησο Ηρακλείου. Ο προσδιορισμός του κόκκινου ρυγχωτού κάνθαρου των φοινικοειδών (rhynchophorus ferrugineus) στη χώρα μας έγινε από τον γράφοντα σε συνεργασία με τον εντομολόγο του Μπενάκειου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου και γραμματέα της Ελληνικής Εντομολογικής Εταιρείας δρα Δημήτριο Κοντοδήμα.

Το πρόβλημα πλέον έχει πάρει πανελλαδικές διαστάσεις. Αποτελεί απειλή τόσο για τα φοινικοειδή των κήπων μας, όσο και γι' αυτά που παράγονται στις φυτωριακές μονάδες της χώρας μας. Το πιο σημαντικό απ' όλα είναι ότι από το έντομο κινδυνεύει το μοναδικής ομορφιάς και ενταγμένο στο δίκτυο NATURA 2000 φοινικόδασος στο Βάι, στο οποίο βρίσκεται ο τελευταίος σημαντικός πληθυσμός του ενδημικού κρητικού φοίνικα ή φοίνικα του Θεόφραστου (phoenix Theophrastii greuter - Cretan date palm).

Ο κόκκινος ρυγχοφόρος κάνθαρος κατάγεται από την Κεντρική Ασία και θεωρείται σήμερα ο σημαντικότερος εχθρός των φοινικοειδών. Από τα είδη που υπάρχουν στη μεσογειακή λεκάνη, αυτά που πλήττονται περισσότερο είναι phoenix dactylifera (xουρμαδιά) και κυρίως o phoenix canariensis (κανάριος φοίνικας).

Επειτα από πειράματα που έγιναν στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο διαπιστώθηκε ότι καταστρέφει και τον ιθαγενή φοίνικα του Θεόφραστου (phoenix Theophrastii).

Η προσβολή γίνεται από τη λάρβα (κάμπια)που έχει χρώμα λευκό-κρεμ με καφετιά κεφαλή. Τα ακμαία, που έχουν χρώμα βαθύ πορτοκαλί με μαύρα «σχέδια», εμφανίζονται τη θερμή περίοδο. Είναι ενεργά όλη την ημέρα. Ο βιολογικός κύκλος του ρυγχοφόρου διαρκεί 3 - 4 μήνες και στην Ελλάδα έχουν παρατηρηθεί πτήσεις ακμαίων από τον Μάρτιο έως τον Δεκέμβριο.

Μέσα στο 2006, ο ρυγχοφόρος εντοπίσθηκε σε πολλά μέρη, όπως στην Κρήτη, στη Ρόδο, στην Αττική (Ωρωπός, Eλληνικό) αλλά είναι πολύ πιθανόν να υπάρχουν προσβεβλημένοι φοίνικες και σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Oι ζημιές που έχει προξενήσει προκαλούν ανησυχία τόσο σε παραγωγούς και εισαγωγείς όσο και σε ιδιώτες (κυρίως επιχειρηματίες με ξενοδοχειακές μονάδες όπου έχουν φυτευθεί πολλά φοινικοειδή). Μέσα στο 2006 εντοπίστηκε και στην Κύπρο.

Ο γεωπόνος συνεχίζοντας το άρθρο του προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για την πρόληψη και την καταστολή του προβλήματος όπως την αυστηρή τήρηση των κανόνων φυτοϋγειονομικού ελέγχου, δηλαδή απαγόρευση εισαγωγής / μετακίνησης φοινικοειδών από περιοχές που έχουν προσβληθεί, την άμεση απομάκρυνση του φυτού, κάψιμο και θάψιμο σε περίπτωση εμφάνισης της προσβολής και την τοποθέτηση κατάλληλα διατεταγμένου δικτύου παγίδων για την παρακολούθηση των πληθυσμών και τον περιορισμό της εξάπλωσης της προσβολής.

Το τελευταίο διάστημα έχει καταγγελθεί από πολλούς γεωτεχνικούς ότι γίνεται χρήση στα φοινικοειδή σε μεγάλες ποσότητες συγκεκριμένου χημικού σκευάσματος το οποίο χρησιμοποιείται για τον φυλλοκνίστη των εσπεριδοειδών στην Κρήτη. Σωστό θα ήταν, χωρίς πανικό, να περιμένει κανείς τις αποφάσεις του επίσημου κράτους και των ερευνητών. Τα φοινικοειδή δεν σώζονται εάν έχει εμφανιστεί ο ρυγχοφόρος και πρέπει να προτιμάται η χρήση παγίδων. Η ατμόσφαιρα και ο υδροφόρος ορίζοντας είναι ήδη αρκετά επιβαρυμένοι με χημικά, ιδιαίτερα στην Κρήτη.

Ισως όλοι αυτοί οι «νεοφερμένοι» εχθροί και η δυσκολία αντιμετώπισής τους θα πρέπει να μας κάνουν να αναθεωρήσουμε την πολιτική που επιτρέπει να φέρνουμε μη ενδημικές καλλιέργειες που «φαίνεται» ότι μπορεί να ευδοκιμήσουν, αφού αυτές αποτελούν «κερκόπορτα» για εχθρούς που ελέγχονται δύσκολα και δαπανηρά και το κυριότερο με συνέπειες στο φυσικό περιβάλλον.

Στο τέλος του άρθρου, ο κ. Θυμάκης αναφέρεται στο τι έχει γίνει μέχρι σήμερα: «Τόσο η Ελληνική Εταιρεία Φοινικοειδών όσο και το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, από την αρχή του 2006, δραστηριοποίησαν τις υπηρεσίες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Δ/νση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής, Π.Κ.Π.Φ. και Π.Ε. Ηρακλείου Κρήτης κ.λπ.) καθώς και τους δήμους της Κρήτης που αντιμετώπιζαν πρόβλημα (νομοί Ηρακλείου και Λασιθίου). Δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στο πρόβλημα που πιθανόν να αντιμετωπίσει ο τελευταίος πληθυσμός του φοίνικα του Θεόφραστου (phoenix Τheophrastii) κυρίως στο Βάι αλλά και σε άλλα σημεία της Κρήτης (Πρέβελη, Μάρτσαλο κ.λπ.). Ο Δήμος Ιτάνου, μάλιστα, στον οποίο βρίσκεται το Βάι, πραγματοποίησε τον Απρίλιο του 2006 ημερίδα για την πρόληψη.

Λίγες ημέρες πριν από αυτήν, ο ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Ιωάννης Γκλαβάκης, γεωπόνος - φυτωριούχος, είχε θέσει ερώτημα προς την αρμόδια Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με θέμα «Διαφύλαξη της υγιεινής των κοινοτικών φοινικοειδών από προσβεβλημένα εισαγόμενα δένδρα». Ο αρμόδιος σε θέματα Υγιεινής επίτροπος της Ε.Ε. κ. Κυπριανού, αφού εξήγησε την υπάρχουσα κατάσταση, κατέληξε ότι υπήρχε θέμα αναθεώρησης του υπάρχοντος φυτοϋγειονομικού καθεστώτος. Τελικά στις 26/4/2007 από το υπουργείο εκδόθηκαν «Μέτρα επείγοντος χαρακτήρα για την προστασία εισόδου και διάδοσης στην Κοινότητα του επιβλαβούς οργανισμού rhynchophorus ferrugineus, σε εφαρμογή σχετικής απόφασης της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

* Στην εφημερίδα αναφέρεται ότι «ο κ. Νίκος Θυμάκης είναι γεωπόνος - σύμβουλος Πρασίνου και ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Φίλων των Φοινικοειδών, με πολλές δημοσιεύσεις για τα φοινικοειδή στην Ελλάδα και για τη διατήρηση και την εξάπλωση του κρητικού φοίνικα. (thymakis@agroartistico.com)». Μετά από επίσκεψη στον δικτυακό του τόπο πληροφορούμαστε ότι και ο ίδιος είναι εισαγωγέας φοινικοειδών.


Στο ίδιο φύλλο της εφημερίδας άλλο άρθρο του δρ. Δημήτριου Κοντοδήβα* για το ίδιο πρόβλημα έχει το τίτλο «τα φθηνά προϊόντα πληρώνονται ακριβά» και αναφέρεται στις επιπτώσεις των ανεξέλεγκτων εισαγωγών φοινικοειδών, σε άλλους εχθρούς των φοινικοειδών και καταλήγει να προτείνει, εκτός των άλλων, να εφαρμοστούν οι θεσμοθετημένοι περιορισμοί στις εισαγωγές.
Σύμφωνα με το άρθρο, η αθρόα εισαγωγή φοινικοειδών για καλλωπιστική χρήση στις ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου την τελευταία δεκαετία έχει ήδη οδηγήσει σε σοβαρή οικονομική ζημιά χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Ελλάδα και η Κύπρος.

Ηδη από την προηγούμενη δεκαετία ο κόκκινος ρυγχωτός κάνθαρος (rhynchophorus ferrugineus coleoptera, curculionidae) εμφανίστηκε σε χώρες όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος και η Ιορδανία, όπου η καλλιέργεια της χουρμαδιάς (phoenix dactylifera) είναι μεγάλης οικονομικής σημασίας. Μόνο το Ισραήλ, δαπανώντας πάνω από 6.000.000 ευρώ και χρηματοδοτώντας επίσης τις χώρες με τις οποίες συνορεύει, κατόρθωσε να ελέγξει το πρόβλημα τηρώντας αυστηρά τους κανόνες του φυτοϋγειονομικού ελέγχου (= απαγόρευση εισαγωγής ή μετακίνησης φοινικοειδών από περιοχές που έχουν προσβολή, καταστροφή προσβεβλημένων φυτών, ανάρτηση δικτύου παγίδων).

Στη συνέχεια, όμως, το rhynchophorus ferrugineus εξαπλώθηκε στις χώρες της Βόρειας Μεσογείου, λόγω των εισαγωγών φοινικοειδών, προσβάλλοντας κατά κανόνα τον καλλωπιστικό κανάριο φοίνικα (phoenix).

Εκτός όμως από τον κόκκινο ρυγχωτό, έκαναν την εμφάνισή τους στην Ευρώπη κι άλλοι σοβαροί εχθροί των φοινικοειδών:

• Η πεταλούδα paysandisia archon (lepidoptera: castniidae), που είναι έντομο της Νεαρκτικής Ζώνης (Αργεντινή, Βραζιλία, Παραγουάη, Ουρουγουάη) και έχει ήδη εντοπιστεί σε Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα και Αγγλία.

Paysandisia archon planche descriptive

• Το κολεόπτερο pseudophilus testaceus (coleoptera: cerambycidae), το οποίο κατάγεται από την Ασία. Ενα άτομο ανευρέθη το 2006 στη χώρα μας, ευτυχώς χωρίς να παρατηρηθούν άλλες προσβολές.



• Το κολεόπτερο diocalandra frumenti (coleoptera: curculionidae), έντομο με καταγωγή από τη Νοτιοανατολική Ασία και την Ωκεανία, έχει ήδη εντοπιστεί σε Αφρική, και Ν. Αμερική και ανευρέθη και στην Ισπανία.

Caption: Australia: Darwin, April 1913 G.F. Hill ex coconut palm det. E. Zimmeman
Εκτός αυτών, σοβαρές απειλές αποτελούν και τα έντομα rhynchophorus palmarum (coleoptera, curculionidae - ιθαγενές της Kεντρικής και Nότιας Αμερικής) και oryctes spp. (coleoptera, scarabeidae - ιθαγενές της Ασίας).

Στη χώρα μας ήδη το rhynchophorus ferrugineus έχει προκαλέσει ζημιές πάνω 500.000 ευρώ, ενώ πληθαίνουν οι προσβολές τόσο από τον κόκκινο ρυγχωτό κάνθαρο όσο και από το paysandisia archon. Προς το παρόν, οι προσβολές είναι μόνο σε καλλωπιστικά φοινικοειδή και δεν έχουν επεκταθεί στις φυσικές συστάδες του ενδημικού είδους phoenix Theophrasti.

Ως εκ τούτων, καθίσταται άμεση η ανάγκη:

• Nα εφαρμοστούν αμέσως οι περιορισμοί στις εισαγωγές φοινικοειδών, όπως αυτοί περιγράφονται στην πρόσφατη (26/4/2007) εγκύκλιο του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (κάτι που έπρεπε να γίνει από το 2005).

• Tα αρμόδια υπουργεία να χρηματοδοτήσουν πρόγραμμα εκρίζωσης των εντόμων που απειλούν τα φοινικοειδή, στηρίζοντας τις προσπάθειες των επιστημόνων των περιφερειακών κέντρων φυτοπροστασίας, των δήμων, των νομαρχιών και των ερευνητικών ιδρυμάτων (κάτι που επίσης έπρεπε να γίνει από το 2005 και θα στοίχιζε τότε πολύ λιγότερο). Η μη λήψη άμεσων μέτρων θα μεγιστοποιήσει την οικονομική ζημιά, ενώ απειλεί και τη βιοποικιλότητα της πατρίδας μας (phoenix Theophrasti) ή με άλλα λόγια το κύρος της ως πολιτισμένης χώρας.

*Ο δρ Δημήτριος Χ. Κοντοδήβας είναι εντομολόγος στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο και γραμματέας της Ελληνικής Εντομολογικής Εταιρείας»

www.ecocrete.gr

Συντονισμένες ενέργειες για την καταπολέμηση του "Σκαθαριού των Φοινίκων"

Στη διοργάνωση μιας σειράς ειδικών εκπαιδευτικών σεμιναρίων αλλά και στην ανάρτηση πληροφοριακού υλικού στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας Κρήτης, σχετικά με την καταπολέμηση και τον περιορισμό του εντόμου Rhynchophorus ferrugineus, το οποίο είναι γνωστό και ως κόκκινος ρυγχωτός κάνθαρος των φοινίκων, θα προχωρήσουν μετά από απόφαση που πήραν σε σύσκεψη που είχαν με τον Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας Κρήτης κ. Αθανάσιο Καρούντζο, οι Διευθύνσεις Γεωργικής Ανάπτυξης και Δασών της Περιφέρειας Κρήτης και το ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε Ηρακλείου.

Στα πλαίσια της σύσκεψης συζητήθηκε ο συντονισμός των ενεργειών για την καταπολέμηση του εντόμου.

Πιο συγκεκριμένα τα ειδικά εκπαιδευτικά σεμινάρια θα είναι χρηματοδοτούμενα από την Περιφέρεια Κρήτης και έχουν ως στόχο τους τη διάδοση της σωστής πληροφόρησης και μεθοδολογίας για την καταπολέμηση του «κόκκινου σκαθαριού». Επίσης το πληροφοριακό υλικό που θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της περιφέρειας θα είναι προσβάσιμο ελεύθερα σε κάθε ενδιαφερόμενο και θα περιλαμβάνει σαφείς οδηγίες για τις ενέργειες που απαιτούνται σε κάθε στάδιο εξέλιξης των προσβαλλόμενων φοινίκων.

goodnet.gr

Κήπος «ζει» στον τοίχο ενός κτηρίου

Εμπνευστής και εκτελεστής της ιδέας είναι ο αρχιτέκτονας Jose Maria Chofre. Το κτήριο στις φωτογραφίες που ακολουθούν είναι μια καινούργια παιδική βιβλιοθήκη στην πόλη San Vicente de Raspeig της Ισπανίας.
Ο κήπος στον τοίχο του εξαώροφου αυτού κτηρίου αποτελείται από δύο μεταλλικά πλαίσια, τα οποία διατηρούν στη θέση τους το χώμα και τα φυτά. Τα πλαίσια αυτά χωρίζονται σε κύβους, εντός των οποίων φυτεύονται διαφορετικά είδη φυτών. Η πίσω πλευρά των πλαισίων παρέχει εύκολη πρόσβαση στους εργάτες για την αντικατάσταση κάποιου τμήματος αν χρειαστεί, ενώ μια αιωρούμενη εξέδρα στην μπροστινή πλευρά επιτρέπει εργασίες όπως κλάδεμα και φύτευση νέων σπόρων. Το πότισμα γίνεται από μια κατασκευή που βρίσκεται στην άκρη της οροφής.





 

Πηγη : perierga.gr

Tι χρώμα ντομάτα προτιμάτε;

Tι χρώμα ντομάτα προτιμάτε;

Πράσινες, κίτρινες, πορτοκαλί, μαύρες ποικιλίες του φυτού καλλιεργεί ερασιτέχνης αγρότης Tης Tανιας Γεωργιοπουλου
Iσως να φαντάζει παράξενο, ειδικά για κάποιον που έχει δει το συγκεκριμένο λαχανικό μόνο στον πάγκο του μανάβη αλλά έχουν αναφερθεί περίπου 12.000 ποικιλίες ντομάτας σε όλο τον κόσμο. Δεν γνωρίζουμε πόσες από αυτές αποτελούν μοναδικές ποικιλίες, καθώς η ντομάτα είναι το δεύτερο σε κατανάλωση λαχανικό στον κόσμο και έχει ταξιδέψει παντού, αλλάζοντας ονόματα από τόπο σε τόπο. Πατρίδα της ωστόσο θεωρείται το Περού.
Eτσι κι αλλιώς όμως πρόκειται για χιλιάδες παραδοσιακές ποικιλίες ντομάτας, ένα τεράστιο πλούτο γενετικού υλικού που θα είχε εξαφανιστεί αν κάποιοι δεν είχαν την τρέλα να φυτέψουν και να καλλιεργήσουν παραδοσιακές ποικιλίες. Γιατί οι ντομάτες που κυκλοφορούν και που όλοι μας καταναλώνουμε προέρχονται από σπόρο που έχει «δημιουργηθεί» από τις εταιρείες προκειμένου να παράγονται προϊόντα, όμορφα, στρογγυλά που αντέχουν στις μετακινήσεις και τις κακουχίες αλλά δυστυχώς όμοια και συνήθως άγευστα.
Σπόροι στο διαδίκτυοAυτός είναι και ο λόγος που ο κ. Nίκος Πεταλάς, αν και διαθέτει εταιρεία εισαγωγών βιομηχανικού εξοπλισμού αποφάσισε να καλλιεργήσει τις «δικές του» ντομάτες. Σύντομα όμως διαπίστωσε ότι δεν είχαν καμία διαφορά από αυτές που αγόραζε εφόσον ο σπόρος ήταν ο ίδιος. Aρχισε λοιπόν να αναζητά σπόρους παραδοσιακών ποικιλιών στο διαδίκτυο, κάτι που τον οδήγησε στην ανακάλυψη ενός ολόκληρου κόσμου που ούτε που φανταζόταν ότι υπάρχει. «Αν δεν υπήρχε το διαδίκτυο ίσως και να μην γνώριζα ότι υπάρχει άλλη ποικιλία ντομάτας ποτέ στη ζωή μου» λέει. Στο διαδίκτυο συναντούνται καλλιεργητές, επαγγελματίες και ερασιτέχνες από όλο τον κόσμο και ανταλλάσσουν σπόρους παραδοσιακών ποικιλιών. Στο site www.seedsavers.org μάλιστα εφόσον κάποιος εγγραφεί μέλος θα λαμβάνει κάθε χρόνο ένα λεύκωμα όπου καταγράφονται όλα τα μέλη ανά τον κόσμο και οι ποικιλίες φυτών (όχι μόνο ντομάτας αλλά κάθε είδους φυτών) που διαθέτουν και προσφέρουν για ανταλλαγή.
Συνήθως το αντίτιμο που πρέπει να καταβάλλει κάποιος ισούται με τα έξοδα αποστολής των σπόρων γιατί οι άνθρωποι αυτοί πιστεύουν - και λογικά- ότι το γενετικό υλικό ανήκει στη φύση και άρα στον καθένα και δεν μπορεί να αποτελέσει ιδιοκτησία κανενός. Σήμερα ο κ. Πεταλάς, μόλις τρία χρόνια μετά την πρώτη του προσπάθεια να καλλιεργήσει ντομάτες, διαθέτει σπόρους από 150 περίπου ποικιλίες ενώ φέτος καλλιέργησε τις 35 από αυτές ώστε να δει τα αποτελέσματά τους επί ελληνικού εδάφους ...
Eπίσκεψη έκπληξηH επίσκεψη στο μποστάνι αποτελεί μια μεγάλη έκπληξη: πράσινες, κίτρινες, πορτοκαλί, μαύρες και φυσικά κόκκινες ντομάτες σε διαφορετικά μεγέθη και σχήματα αποτελούν τη συγκομιδή της προσπάθειας του κ. Πεταλά. Kάθε ντομάτα έχει διαφορετική όψη, διαφορετική γεύση και διαφορετική ιστορία. H Reif Red Heart έχει σχήμα καρδιάς και κατάγεται από την Iταλία, η Cherokke purple πήρε το όνομά της από τη φυλή των Iνδιάνων ενώ οι περισσότερες ποικιλίες βαπτίστηκαν από αυτόν που τις διέσωσε... κατά βούληση. H Mortgage lifter ονομάστηκε έτσι από κάποιον που την καλλιέργησε πούλησε τη σοδειά και έτσι κατόρθωσε να ξεχρεώσει την υποθήκη του σπιτιού του. Oλες αυτές οι πληροφορίες καθώς και πολλές άλλες περιέχονται στο βιβλίο της Carolyn J. Male αμερικανίδας μικροβιολόγου που από προσωπικό ενδιαφέρον ωστόσο έχει ασχοληθεί με την καλλιέργεια της ντομάτας έτσι ώστε σήμερα να θεωρείται «αυθεντία» όσον αφορά στις παραδοσιακές ποικιλίες και με την οποία ο κ.Πεταλάς επικοινωνεί μέσω e- mail προκειμένου να λύσει απορίες και να βρει λύσεις. Mάλιστα η Carolyn αναφέρει ότι η Eλλάδα παρήγαγε εξαιρετικές ντομάτες αλλά δυστυχώς έχει γεμίσει υβρίδια και οι παραδοσιακές ποικιλίες έχουν σχεδόν χαθεί. Στο site www.gardenweb.com μπορεί κανείς να εκθέσει δικτυακώς τα προβλήματά του σε σχέση με την καλλιέργεια και να λάβει απαντήσεις τόσο από την Carolyn όσο και από άλλους καλλιεργητές και γεωπόνους. Aυτές τις συμβουλές ακολουθεί ο κ. Πεταλάς που καλλιεργεί χωρίς χημικά λιπάσματα και φυτοφάρμακα τις ντομάτες του. Παραδέχεται πάντως ότι μπορεί να πειραματίζεται εφόσον το εισόδημα του δεν εξαρτάται από την καλλιέργεια της ντομάτας.
H καλύτερη, η πιο νόστιμη ντομάτα; « Δεν μου αρέσουν οι πολύ γλυκές ντομάτες αλλά περί ορέξεως... Aλλωστε κάθε χρόνο η ίδια ντομάτα μπορεί να βγει πολύ διαφορετική. Παίζει ρόλο το χώμα, οι καιρικές συνθήκες και πολλά άλλα πράγματα που μαθαίνω και ανακαλύπτω με τον καιρό».
Πώς να κρατήσετε σπόρο για την επόμενη χρονιάΔεν πρόκειται για εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία, αλλά γνωρίζοντας κάποια μικρά μυστικά γίνεται ευκολότερη και αποδοτικότερη (δεν κατεστρέφεται δηλαδή ο σπόρος).
Oι ντομάτες που θα χρησιμοποιηθούν για σπόρο πρέπει να είναι ώριμες, αλλά να μην έχουν σαπίσει. Tις στραγγίζουμε με το χέρι έως ότου βγει όλο το ζουμί και το φυλάμε μέσα σ’ ένα σκεύος.
Kρατάμε το χυμό για δέκα περίπου ημέρες σε σκιερό μέρος και σε θερμοκρασία περιβάλλοντος, έως ότου σχηματιστεί στην επιφάνεια ένα στρώμα μούχλας. Σε αυτό το χρονικό διάστημα ο χυμός θα υποστεί ζύμωση –το σκεύος δεν πρέπει να είναι πολύ γεμάτο γιατί η ζύμωση του χυμού θα αυξήσει τον όγκο του– οπότε εξοντώνονται οι παθογόνοι μικροοργανισμοί και φεύγει η «ζελατίνη» που υπάρχει γύρω από τους σπόρους όταν βρίσκονται μέσα στη ντομάτα και τους εμποδίζει να φυτρώσουν.
Oταν παρατηρήσετε ότι έχει αναπτυχθεί η μούχλα, τη χύνετε και κρατάτε το υπόλοιπο ζουμί, το οποίο σουρώνετε έτσι ώστε να μείνει μόνο ο σπόρος της ντομάτας, τον οποίο ξεπλένεται και αφήνεται να στεγνώσει. Aν πρόκειται να χρησιμοποιήσετε τον σπόρο την επόμενη χρονιά, τον βάζετε μέσα σε ένα χάρτινο φακελάκι και τον τοποθετείτε σε σκιερό και δροσερό μέρος. Aν θέλετε να κρατήσετε τον σπόρο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα πρέπει να τον τοποθετήσετε μέσα στα φακελάκια, στη συνέχεια να τον κλείσετε αεροστεγώς μέσα σε σκεύος όπου θα βάλετε επίσης και κάποια κομματάκια σιλικόνης για να τραβούν την υγρασία. Tοποθετήστε τις «συσκευασίες» σε βαθιά κατάψυξη εφόσον πρόκειται να διατηρήσετε τον σπόρο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, αλλά θα πρέπει να γνωρίζετε ότι όσο περισσότερα χρόνια περάσουν έως ότου φυτέψετε τον σπόρο, τόσο μεγαλύτερες απώλειες θα έχετε, δηλαδή ο σπόρος δεν θα φυτρώσει.

news.kathimerini.gr

Η βροχή παγώνει;

Όσο περίεργο κι αν φαίνεται η απάντηση είναι ναι! Το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα σπάνιο καθώς απαιτεί συνδυασμό καιρικών συνθηκών. Το δριμύ ψύχος στην επιφάνεια της γης παγώνει τη βροχή πριν καν πέσει στο έδαφος δημιουργώντας ένα μοναδικό και απίστευτο τοπίο. Οι παραγωγοί της περιοχής στη νότια Κίνα, απ΄όπου και οι φωτογραφίες, μάλλον δεν … χάρηκαν και τόσο αλλά εμείς μπορούμε να τα απολάυσουμε.

Πηγή : http://www.blogotsarka.gr/

ΤΟ ΣΚΑΘΑΡΙ ΤΩΝ ΦΟΙΝΙΚΟΕΙΔΩΝ

Συμπτώματα προσβολής
Τα συμπτώματα της προσβολής του εντόμου στα φοινικοειδή καθυστερούν να γίνουν εμφανή με μακροσκοπική παρατήρηση έτσι που όταν τα συμπτώματα είναι φανερά η προσβολή είναι σε προχωρημένο στάδιο και δεν μπορούμε να επέμβουμε αποτελεσματικά. Τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα, που μπορούμε να παρατηρήσουμε με μακροσκοπική εξέταση ενός φοινικοειδούς είναι
Α) Καταστροφή της νέας βλάστησης
Β) Κάμψη παλαιών φύλλων
Γ) Το φυτό παίρνει σχήμα ομπρέλας
Δ) Πτώση των φύλλων και της καρδιάς του φοίνικα

Εντοπισμός και καταπολέμηση
Για τη σωστή καταπολέμηση του εντόμου πρέπει να είναι πλήρως γνωστά η βιολογία και οι συνήθειές του. Χρειάζεται να ξέρουμε τι και πως τρώει, πως που και πότε αναπτύσσεται το έντομο αυτό. Επίσης πόσες γενιές έχει, τί προτιμήσεις έχει, που και σε ποιο στάδιο διαχειμάζει ή διαθερίζει. Όλα αυτά στην εφαρμοσμένη εντομολογία
τα λέμε με μια λέξη «βιολογία» του εντόμου. Χρήσιμο επίσης είναι να γνωρίζουμε πως επηρεάζουν τη βιολογία του ορισμένοι παράγοντες, π.χ. θερμοκρασία, αερισμός, υγρασία. Μεγάλη αξία έχει να γνωρίζουμε επίσης πως επηρεάζεται ένα έντομο από τη συνύπαρξη του με άλλα φυτοφάγα είδη και κατά πόσο το επηρεάζουν ή όχι οι φυσικοί του εχθροί. Ορισμένες μέθοδοι και μέτρα καταπολέμησης απαιτούν λεπτομερέστερη γνώση του τρόπου ζωής του εντόμου και των οργανισμών που το επηρεάζουν.
Στα νεοεισαγόμενα είδη εντόμων, που δεν υπάρχουν στοιχεία για τη βιολογία του στις συνθήκες της περιοχής εισαγωγής, καλούμαστε να μάθουμε πως ζουν παρακολουθώντας τη βιολογία και τις διατροφικές συνήθειές του.
Σε κάποιες περιπτώσεις παρατηρούμε το φαινόμενο, ενώ κάνουμε καταπολέμηση πάνω στο φυτό που απειλείται, να μην μπορούμε να μειώσουμε τους πληθυσμούς. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην ελλιπή γνώση του τρόπου ζωής του εντόμου π.χ. αφίδες οι οποίες έχουν δευτερεύοντες ξενιστές.
Όλα τα στάδια του εντόμου δεν έχουν την ίδια ανθεκτικότητα στις καιρικές συνθήκες ή στα χημικά ή άλλα μέσα καταπολέμησης. Συνήθως το στάδιο του ωού είναι το ποιο ανθεκτικό στα εντομοκτόνα. Το στάδιο στο οποίο διαχειμάζει κάθε έντομο είναι το πιο ανθεκτικό στις χαμηλές θερμοκρασίες, ενώ το στάδιο στο οποίο διαθερίζει ένα έντομο είναι το πιο ανθεκτικό στις υψηλές θερμοκρασίες και στη ξηρασία. Συνήθως η νεαρή προνύμφη είναι ευπαθέστερη στα εντομοκτόνα από ότι η ανεπτυγμένη προνύμφη. Από τα προηγούμενα λοιπόν συμπεραίνουμε ότι για να επιτύχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα πρέπει να προσβάλουμε το ευπαθέστερο στάδιο του εντόμου την κατάλληλη στιγμή.
Τα μέσα και οι τεχνικές που έχουμε στη διάθεση μας μέχρι αυτή τη στιγμή, για να <span>προστατέψουμε</span> την καλλιέργεια των φοινικοειδών από το Rhynchophorus ferrugineus είναι

1. η βιοακουστική

2 τα σκυλιά ανιχνευτές
3  οι παγίδες φερομόνης
4   ο εντομοπαθογόνος μύκητας Βeauveria bassiana
5  οι εντομοπαθογόνοι νηματώδεις (Heterorhabditis indicus)
6 εντομοκτόνα