Tι χρώμα ντομάτα προτιμάτε;

Tι χρώμα ντομάτα προτιμάτε;

Πράσινες, κίτρινες, πορτοκαλί, μαύρες ποικιλίες του φυτού καλλιεργεί ερασιτέχνης αγρότης Tης Tανιας Γεωργιοπουλου
Iσως να φαντάζει παράξενο, ειδικά για κάποιον που έχει δει το συγκεκριμένο λαχανικό μόνο στον πάγκο του μανάβη αλλά έχουν αναφερθεί περίπου 12.000 ποικιλίες ντομάτας σε όλο τον κόσμο. Δεν γνωρίζουμε πόσες από αυτές αποτελούν μοναδικές ποικιλίες, καθώς η ντομάτα είναι το δεύτερο σε κατανάλωση λαχανικό στον κόσμο και έχει ταξιδέψει παντού, αλλάζοντας ονόματα από τόπο σε τόπο. Πατρίδα της ωστόσο θεωρείται το Περού.
Eτσι κι αλλιώς όμως πρόκειται για χιλιάδες παραδοσιακές ποικιλίες ντομάτας, ένα τεράστιο πλούτο γενετικού υλικού που θα είχε εξαφανιστεί αν κάποιοι δεν είχαν την τρέλα να φυτέψουν και να καλλιεργήσουν παραδοσιακές ποικιλίες. Γιατί οι ντομάτες που κυκλοφορούν και που όλοι μας καταναλώνουμε προέρχονται από σπόρο που έχει «δημιουργηθεί» από τις εταιρείες προκειμένου να παράγονται προϊόντα, όμορφα, στρογγυλά που αντέχουν στις μετακινήσεις και τις κακουχίες αλλά δυστυχώς όμοια και συνήθως άγευστα.
Σπόροι στο διαδίκτυοAυτός είναι και ο λόγος που ο κ. Nίκος Πεταλάς, αν και διαθέτει εταιρεία εισαγωγών βιομηχανικού εξοπλισμού αποφάσισε να καλλιεργήσει τις «δικές του» ντομάτες. Σύντομα όμως διαπίστωσε ότι δεν είχαν καμία διαφορά από αυτές που αγόραζε εφόσον ο σπόρος ήταν ο ίδιος. Aρχισε λοιπόν να αναζητά σπόρους παραδοσιακών ποικιλιών στο διαδίκτυο, κάτι που τον οδήγησε στην ανακάλυψη ενός ολόκληρου κόσμου που ούτε που φανταζόταν ότι υπάρχει. «Αν δεν υπήρχε το διαδίκτυο ίσως και να μην γνώριζα ότι υπάρχει άλλη ποικιλία ντομάτας ποτέ στη ζωή μου» λέει. Στο διαδίκτυο συναντούνται καλλιεργητές, επαγγελματίες και ερασιτέχνες από όλο τον κόσμο και ανταλλάσσουν σπόρους παραδοσιακών ποικιλιών. Στο site www.seedsavers.org μάλιστα εφόσον κάποιος εγγραφεί μέλος θα λαμβάνει κάθε χρόνο ένα λεύκωμα όπου καταγράφονται όλα τα μέλη ανά τον κόσμο και οι ποικιλίες φυτών (όχι μόνο ντομάτας αλλά κάθε είδους φυτών) που διαθέτουν και προσφέρουν για ανταλλαγή.
Συνήθως το αντίτιμο που πρέπει να καταβάλλει κάποιος ισούται με τα έξοδα αποστολής των σπόρων γιατί οι άνθρωποι αυτοί πιστεύουν - και λογικά- ότι το γενετικό υλικό ανήκει στη φύση και άρα στον καθένα και δεν μπορεί να αποτελέσει ιδιοκτησία κανενός. Σήμερα ο κ. Πεταλάς, μόλις τρία χρόνια μετά την πρώτη του προσπάθεια να καλλιεργήσει ντομάτες, διαθέτει σπόρους από 150 περίπου ποικιλίες ενώ φέτος καλλιέργησε τις 35 από αυτές ώστε να δει τα αποτελέσματά τους επί ελληνικού εδάφους ...
Eπίσκεψη έκπληξηH επίσκεψη στο μποστάνι αποτελεί μια μεγάλη έκπληξη: πράσινες, κίτρινες, πορτοκαλί, μαύρες και φυσικά κόκκινες ντομάτες σε διαφορετικά μεγέθη και σχήματα αποτελούν τη συγκομιδή της προσπάθειας του κ. Πεταλά. Kάθε ντομάτα έχει διαφορετική όψη, διαφορετική γεύση και διαφορετική ιστορία. H Reif Red Heart έχει σχήμα καρδιάς και κατάγεται από την Iταλία, η Cherokke purple πήρε το όνομά της από τη φυλή των Iνδιάνων ενώ οι περισσότερες ποικιλίες βαπτίστηκαν από αυτόν που τις διέσωσε... κατά βούληση. H Mortgage lifter ονομάστηκε έτσι από κάποιον που την καλλιέργησε πούλησε τη σοδειά και έτσι κατόρθωσε να ξεχρεώσει την υποθήκη του σπιτιού του. Oλες αυτές οι πληροφορίες καθώς και πολλές άλλες περιέχονται στο βιβλίο της Carolyn J. Male αμερικανίδας μικροβιολόγου που από προσωπικό ενδιαφέρον ωστόσο έχει ασχοληθεί με την καλλιέργεια της ντομάτας έτσι ώστε σήμερα να θεωρείται «αυθεντία» όσον αφορά στις παραδοσιακές ποικιλίες και με την οποία ο κ.Πεταλάς επικοινωνεί μέσω e- mail προκειμένου να λύσει απορίες και να βρει λύσεις. Mάλιστα η Carolyn αναφέρει ότι η Eλλάδα παρήγαγε εξαιρετικές ντομάτες αλλά δυστυχώς έχει γεμίσει υβρίδια και οι παραδοσιακές ποικιλίες έχουν σχεδόν χαθεί. Στο site www.gardenweb.com μπορεί κανείς να εκθέσει δικτυακώς τα προβλήματά του σε σχέση με την καλλιέργεια και να λάβει απαντήσεις τόσο από την Carolyn όσο και από άλλους καλλιεργητές και γεωπόνους. Aυτές τις συμβουλές ακολουθεί ο κ. Πεταλάς που καλλιεργεί χωρίς χημικά λιπάσματα και φυτοφάρμακα τις ντομάτες του. Παραδέχεται πάντως ότι μπορεί να πειραματίζεται εφόσον το εισόδημα του δεν εξαρτάται από την καλλιέργεια της ντομάτας.
H καλύτερη, η πιο νόστιμη ντομάτα; « Δεν μου αρέσουν οι πολύ γλυκές ντομάτες αλλά περί ορέξεως... Aλλωστε κάθε χρόνο η ίδια ντομάτα μπορεί να βγει πολύ διαφορετική. Παίζει ρόλο το χώμα, οι καιρικές συνθήκες και πολλά άλλα πράγματα που μαθαίνω και ανακαλύπτω με τον καιρό».
Πώς να κρατήσετε σπόρο για την επόμενη χρονιάΔεν πρόκειται για εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία, αλλά γνωρίζοντας κάποια μικρά μυστικά γίνεται ευκολότερη και αποδοτικότερη (δεν κατεστρέφεται δηλαδή ο σπόρος).
Oι ντομάτες που θα χρησιμοποιηθούν για σπόρο πρέπει να είναι ώριμες, αλλά να μην έχουν σαπίσει. Tις στραγγίζουμε με το χέρι έως ότου βγει όλο το ζουμί και το φυλάμε μέσα σ’ ένα σκεύος.
Kρατάμε το χυμό για δέκα περίπου ημέρες σε σκιερό μέρος και σε θερμοκρασία περιβάλλοντος, έως ότου σχηματιστεί στην επιφάνεια ένα στρώμα μούχλας. Σε αυτό το χρονικό διάστημα ο χυμός θα υποστεί ζύμωση –το σκεύος δεν πρέπει να είναι πολύ γεμάτο γιατί η ζύμωση του χυμού θα αυξήσει τον όγκο του– οπότε εξοντώνονται οι παθογόνοι μικροοργανισμοί και φεύγει η «ζελατίνη» που υπάρχει γύρω από τους σπόρους όταν βρίσκονται μέσα στη ντομάτα και τους εμποδίζει να φυτρώσουν.
Oταν παρατηρήσετε ότι έχει αναπτυχθεί η μούχλα, τη χύνετε και κρατάτε το υπόλοιπο ζουμί, το οποίο σουρώνετε έτσι ώστε να μείνει μόνο ο σπόρος της ντομάτας, τον οποίο ξεπλένεται και αφήνεται να στεγνώσει. Aν πρόκειται να χρησιμοποιήσετε τον σπόρο την επόμενη χρονιά, τον βάζετε μέσα σε ένα χάρτινο φακελάκι και τον τοποθετείτε σε σκιερό και δροσερό μέρος. Aν θέλετε να κρατήσετε τον σπόρο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα πρέπει να τον τοποθετήσετε μέσα στα φακελάκια, στη συνέχεια να τον κλείσετε αεροστεγώς μέσα σε σκεύος όπου θα βάλετε επίσης και κάποια κομματάκια σιλικόνης για να τραβούν την υγρασία. Tοποθετήστε τις «συσκευασίες» σε βαθιά κατάψυξη εφόσον πρόκειται να διατηρήσετε τον σπόρο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, αλλά θα πρέπει να γνωρίζετε ότι όσο περισσότερα χρόνια περάσουν έως ότου φυτέψετε τον σπόρο, τόσο μεγαλύτερες απώλειες θα έχετε, δηλαδή ο σπόρος δεν θα φυτρώσει.

news.kathimerini.gr